Kaygı Bozuklukları
Kaygı ve Endişe
Kaygı; gerçekleÅŸeceÄŸine inanılan bir durum karşısında endiÅŸe duyulduÄŸu zaman ortaya çıkan duygudur. Bu noktada endiÅŸeyi tanımlamak ve kaygı ile arasındaki farkı anlamak gerekir. EndiÅŸe; gelecekte olmasını arzu etmediÄŸimiz hatta bizi korkutan senaryoları zihnimizde oynatmamızdır. EndiÅŸe; düÅŸünsel bir süreçken kaygı ise bu düÅŸünce zincirinin neden olduÄŸu duygu durumdur. Korkunun tanımını ise fobi ile ilgili olan yazımızda (burada belki link verilebilir) yapmıştık. Fakat kısaca tekrarlamak gerekirse; korku, vücudumuzun bir tehditle karşılaÅŸtığı zaman verdiÄŸi “savaÅŸ ya da kaç” tepkisinin bir parçasıdır. Kaygı ve korku belki kol kola yürüseler de aralarındaki en bariz fark kaygı yaÅŸadığımızda orada gerçek bir fiziksel tehdidin söz konusu olmamasıdır.
Kaygı Ne Zaman Bir Sorun Tehdit Eder?
Kaygı hissetmek hepimizin hayatında tecrübe ettiÄŸimiz yaygın bir deneyimdir aslında. Strese maruz kaldığımızda veya kendimizi tehdit altında hissettiÄŸinizde verdiÄŸimiz doÄŸal bir tepkidir. Bunun yanı sıra kaygının düzeyine ve ne sıklıkta ortaya çıktığına baÄŸlı olarak yaygın kaygı bozukluÄŸu gibi daha önemli bir duruma da iÅŸaret ediyor olabilir. Test sonuçlarını beklerken, yoÄŸun trafikte araç kullanırken veya iÅŸteki sorunlarla uÄŸraşırken endiÅŸelenmek ve kaygılı hissetmek bir hayli olasıdır. Anksiyete, az önce de belirtildiÄŸi üzere sıklığı ve yoÄŸunluÄŸuna baÄŸlı olarak günlük yaÅŸamdaki iÅŸlevselliÄŸi etkileyebilir. Ancak anksiyete belirtileri herkesi farklı ÅŸekilde etkileyebileceÄŸinden, onları nasıl tanıyacağınızı ve ne zaman profesyonel yardıma ihtiyaç duyabileceÄŸinizi öÄŸrenmek önemlidir.
​
Kaygının bir sorun teÅŸkil ettiÄŸinin belki de ilk iÅŸaretlerinden biri ÅŸiddetli bir yoÄŸunlukta ortaya çıkmaya baÅŸlamasıdır. Normal kaygı genellikle belirli yaÅŸam durumlarında belirirken, problem oluÅŸturan anksiyete, irrasyonel ve kronik olabileceÄŸinden kiÅŸinin günlük aktivitelerini etkiler. Bu kiÅŸi normalden daha fazla endiÅŸelenebilir, hafıza ve konsantrasyon sorunları yaÅŸayabilir veya insanlardan ve özellikle kiÅŸide endiÅŸe uyandıran belirli durumlardan kaçınabilir. Kaygı, iliÅŸkileriniz ve baÅŸkalarıyla nasıl sosyalleÅŸtiÄŸiniz de dahil olmak üzere hayatınızı farklı ÅŸekillerde etkiler. ÖrneÄŸin; anksiyeteniz arkadaÅŸlarınızla görüÅŸmenizi engelliyor veya eskiden yaptığınız ve hoÅŸlandığınız etkinliklerden sizi alıkoyuyor ve zevk almanızı engelliyor olabilir. Bunların yanı sıra kaygının sebep olduÄŸu fiziksel belirtiler de yaÅŸamanız bir hayli olası. Bunlar;
​
huzursuzluk, gerginlik, kaslarda titreme veya seÄŸirme, hızlı kalp atışı, çok fazla terleme, uykusuzluk, mide ve bağırsak problemleri veya farklı fiziksel rahatsızlıklar olabilir.
​
Bazen bu semptomlara, bir eylemi tekrar tekrar tamamlama, bir ÅŸeye takıntılı olma veya belirli ÅŸeylerden kaçınarak kaygıyı önlemeye güçlü bir ihtiyaç duyma gibi baÅŸka eylemler eÅŸlik edebilir. Bir kiÅŸi, geçmiÅŸ travmatik deneyimlerden kaynaklı veya irrasyonel bir korku veya fobiye sahip olduÄŸunda da kaygı ile ilgili sorunlar yaÅŸayabilir. Panik atak ise aniden ortaya çıkar ve göÄŸüste sıkışma, baÅŸ dönmesi, kontrolü kaybetme korkusu veya gerçeklikten kopukluk hissi ile birlikte önceden bahsedilen semptomların bazılarını içerebilir.
​
Yukarıda yazılanlardan da anlaşılacağı üzere çok çeÅŸitli anksiyete bozuklukları vardır. Yaygın anksiyete bozukluÄŸu ise kaygı için tipik bir örnektir. Bu bozukluÄŸu olan insanlar her zaman bir ÅŸeyler için endiÅŸelenirler, hatta hayatlarının sıradan bir parçası olan ÅŸeyler bile onlar için oldukça zorlayıcıdır. Kaygı, yaÅŸam kalitenizi etkiliyorsa, kendinizi sıradan günlük rutinlerinizi ve görevleri yapmakta zorlanır halde buluyorsanız veya nedenini anlayamadığınız yukarıdakilere benzer fiziksel rahatsızlıklar yaşıyorsanız bir profesyonel ruh saÄŸlığı uzmanıyla konuÅŸmanın zamanı gelmiÅŸ olabilir. Özetlemek gerekirse anksiyete, insanları farklı ÅŸekillerde etkiler ve altında yatan çok çeÅŸitli nedenleri olabilir. Bir uzmanla çalışmaya baÅŸladıktan sonra ilk adım kaygının ne olduÄŸunu ve sizi nasıl etkilediÄŸini anlamlandırabilmektir. Bu adımla beraber yaÅŸamınızı daha konforlu hale getirmenin, belirtilerinizi fark ederek onları yönetebilmenin ve “nasıl?” sorusunu sorarak kendi benliÄŸinize doÄŸru bir yolculuÄŸa çıkmanın kapısını aralamış olursunuz.
​
Yazıda bahsedilen konuların tümü Kaygı bozukluklarıyla çalışılabilir. Siz de kendinizle olan yolculuÄŸunuzda size eÅŸlik edecek bir uzman arıyorsanız, Lenus Psikoloji’ye baÅŸvurabilirsiniz,